Oefening in aandacht
In de mindfulness basistraining neemt de bodyscan een belangrijke plaats in. In de eerste sessie wordt de bodyscan geïntroduceerd. Vaak zijn mensen verbaasd: hé, mag ik gaan liggen? Mmmm, lekker met een dekentje over me heen. O, is dit een meditatie?
De bodyscan leert je om stil te staan bij wat je lichaam je te vertellen heeft. Het is een oefening in stap voor stap uitvoerig aandacht besteden aan elk onderdeel van het lichaam. Het is, wat ruimer gezien, een oefening in een speciale vorm van aandacht voor wat zich nù aandient in jezelf en om je heen en deze aandacht wordt gekenmerkt door vriendelijkheid en nieuwsgierigheid.
Oude patronen
Al onze gedachten en gevoelens hebben invloed op ons lichaam. Spanning op bepaalde plekken, een benauwd gevoel op de borst of een beklemming in de keel, buikpijn of hoofdpijn bij frustratie of verdriet enz..
We zijn ons dit meestal niet bewust, terwijl het andersom ook weer geldt: wat er in het lichaam gebeurt heeft ook weer gevolgen voor wat er in onze geest gebeurt. Feedback over hoe het lichaam zich voelt, is vaak onlosmakelijk verbonden met de vicieuze cirkels die oude denk- en voelgewoonten in stand houden.
In ons dagelijks westerse leven hebben wij nogal afgeleerd om te luisteren naar ons lichaam. We hebben de rare gewoonte om te denken dat het lichaam het maar moet doen en niet moet zeuren en anders gaan we naar de dokter. Dan krijgen we medicijnen en die hebben weer andere gevolgen voor hoe we ons voelen die we ons ook niet bewust (willen) zijn.
Ook hebben we de neiging om bepaalde gevoelens en bijvoorbeeld pijn weg te willen hebben en we zijn er heel goed in het weg te denken.
Iedere bodyscan is weer anders
De bodyscan is een oefening in bewustzijn, een oefening om bewust je hele lichaam langs te gaan en te ontdekken wat er gebeurt. Wat je allemaal wel en niet opmerkt aan je lichaam.
In de eerste weken krijg je de bodyscan mee als oefening thuis. Het lijkt dan misschien dat het zich teveel herhaalt. Ook dit is alweer een oefening om te ontdekken dat iedere bodyscan weer anders is. En je gaat steeds meer ontdekken aan je lichaam.
Sommige mensen vallen telkens in slaap en denken dan het niet goed te doen. Goed of fout doen is simpelweg niet aan de orde. Als dit je overkomt merk je het op en de bodyscan is zo een oefening in ontdekken wat je lichaam nodig heeft en hoe je met jezelf en je lichaam om kunt gaan om wel alert te blijven.
Je kunt ook opmerken dat het fijn is om je lichaam te voelen, misschien zelfs naast pijn of ongemak. Met de adembeweging en het liggen wordt je lichaam rustiger. Dit te voelen kan heel prettig zijn.
De bodyscan en het dagelijks leven
Door de bodyscan te oefenen kun je in het dagelijks leven steeds meer gaan opmerken wanneer je lichaam signalen geeft, wanneer en waar je lichaam reageert op spanningen, op gevoelens en gedachten. Je lichaam kan zo een goede vriend worden in plaats van een lastig geval.
We oefenen met de bodyscan ook dat slagen of falen niet aan de orde is. Zo ook leren we dit in het dagelijks leven te onderscheiden. Het steekt iedere keer de kop op, want we hebben dat zo meegekregen. Maar we ons dit bewust zijn hoeft het niet meer ons te leiden.
En we oefenen nieuwsgierigheid. Iedere bodyscan kun je als nieuw ingaan met het idee: wat zal ik nu weer meemaken en ontdekken? En zo leren we ook in het dagelijks leven nieuwsgierig te blijven en telkens weer opnieuw onszelf en de wereld om ons heen te bekijken, (aan) te voelen en te ervaren.
En ja, het werkt! Precies dat betekent mindfulness voor mij: leven!